IT-SELF Małgorzata Osipczuk, www.it-self.pl, www.terapia-par-wroclaw.com

Portal Pomocy Psychologicznej

E-book
Psychoterapia po ludzku

Stowarzyszenie INTRO

E-book
E-pomoc
Psychologiczna pomoc w Internecie
teoria i praktyka

Stowarzyszenie INTRO

Programy pomocy

Artykuły

Czwartek 21 listopada 2024

FAS - alkoholowy zespół płodowy

Źródło: www.psychotekst.pl

Pomoc dla dzieci i młodzieży narażonej na działanie alkoholu w życiu płodowym

Alkohol i ciąża.
Nie ma bezpiecznego okresu w ciąży.
Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu.
Nie ma bezpiecznego alkoholu
KONIEC.

Fetal Alcohol Syndrome (alkoholowy zespół płodowy), FAS

FAS jest zespołem umysłowych i fizycznych zaburzeń, które mogą wyrażać się jako opóźnienie umysłowe, dysfunkcja mózgu, anomalia rozwojowe, zaburzenia w uczeniu się i zaburzenia psychologiczne. FAS jest skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym. Alkohol powoduje więcej szkód w rozwijającym się płodzie niż inne substancje łącznie z marihuaną, heroiną i kokainą. (Institute of Medicine, 1996) Efekty mogą być groźne lub średnio nasilone i wyrażają się obniżeniem IQ, zaburzeniami uwagi i zdolności uczenia się, aż do wad serca, dysfunkcji mózgu i śmierci włącznie. Wiele dzieci doświadcza poważnych zaburzeń zachowania i funkcjonowania społecznego, które trwają całe życie. Na świat przychodzi więcej dzieci z FAS, niż z Zespołem Downa. (1991, Journal of American Medical Association) W USA co roku rodzi się ponad 5 000 dzieci z FAS. Około 35 000 do 50 000 ma inne zaburzenia alkoholowe. Większość przypadków pozostaje nie zdiagnozowana lub zdiagnozowana niewłaściwie.

Diagnoza alkoholowego zespołu płodowego FAS opiera się na następujących kryteriach:

charakterystyczne rysy twarzy
mała waga urodzeniowa
dysfunkcja OUN (ośrodkowego układu nerwowego)
wywiad potwierdzający narażenie na działanie alkoholu w życiu płodowym

Charakterystyczne rysy twarzy

Uwaga: Cechy morfologiczne mogą nie być tak widoczne zaraz po urodzeniu lub w okresie dorastania, albo dorosłości, jak między 2 a 10 rokiem życia

Dzieci z FAS mają wiele (nie zawsze wszystkie) charakterystycznych cech dysmorficznych:

zmarszczka kącika oka
małe, szeroko rozstawione oczypłaska środkowa część twarzoczaszki;
wygładzona rynienka podnosowa
cienką górna warga
małożuchwie

Jedna lub dwie z tych cech może pojawić się u zdrowego dziecka na skutek genów i cech odziedziczonych po biologicznych rodzicach. Kiedy występuje kilka cech wraz z objawami ze strony OUN i wywiadem świadczącym o narażeniu na działanie alkoholu w życiu płodowym, można rozważyć diagnozę FAS

Dzieci, u których nie stwierdza się wszystkich fizjologicznych objawów, mogą być zdiagnozowane jako mające Fetal Alcohol Effects (FAE) - alkoholowy efekt płodowy, efekt działania alkloholu na płód

Anomalia rozwojowe. Dzieci z FAS mają niską wagę urodzeniową i z trudem przybywają na wadze. Obwód głowy może być mniejszy niż normalnie. Niektóre niemowlęta mogą mieć wady serca lub inne anomalia dotyczące uszu, oczu, wątroby lub stawów

Opóźnienia rozwojowe Większość dzieci z FAS ma opóźnienia rozwojowe i IQ niższy od normalnego. Stopień zaburzeń rozwojowych zwykle jest porównywalny ze stopniem opóźnień rozwojowych. Większość dzieci z FAS ma IQ uważany za "normalny".

Ośrodkowy Układ Nerwowy

Większość niemowląt z FAS jest pobudzonych. Ma trudności z jedzeniem, jest nadwrażliwa na bodźce. Może mieć hypertonię (zbyt duże napięcie mięśniowe) lub hypotonię (zbyt małe napięcie mięśniowe) lub jedno i drugie. Najbardziej groźne cechy charakterystyczne FAS to subtelne objawy uszkodzenia układu nerwowego będące rezultatem narażenia na działanie alkoholu w życiu płodowym.

Objawy te mogą wystąpić jako zespół FAS lub FAE:

deficyt uwagi
deficyt pamięci
nadaktywność
trudności z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych (matematyka, czas, pieniądze)
nieumiejętność rozwiązywania problemów;
trudność w uczeniu się na błędach;
słaba ocena sytuacji
niedojrzałe zachowanie;
słaba kontrola impulsów

Uwaga: Te objawy nie są "problemami w zachowaniu" lecz skutkiem stałego, niezmiennego niszczenia mózgu (statyczna encefalopatia) i nie zawsze zależą od woli dziecka.

Dorośli z zespołem FAS mają trudności z osiągnięciem pełnej niezależności. Mają kłopoty w szkole, problemy w utrzymaniu stałej posady i wytrwaniu w zdrowym związku. Dzieci i dorośli z FAS są podatni na fizyczną, seksualną i emocjonalną przemoc. Bez wczesnej interwencji osoby takie mają szansę rozwinąć zaburzenia wtórne, takie jak choroby umysłowe, problemy z prawem, problemy szkolne, nadużywanie alkoholu i narkotyków, niepożądaną ciążą

FAS w pigułce

FAS jest wiodącą przyczyną chorób umysłowych.
Większość osób z FAS ma przeciętny poziom inteligencji o FAS jest przyczyną poważnych problemów społecznych i zaburzeń zachowania
Co roku w USA rodzi się 5 000 dzieci z FAS Dziesięć razy więcej dzieci rodzi się z efektem poalkoholowym (FAE)
Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, którą można spożywać w czasie ciąży bez ujemnego skutku na dziecko
Alkohol uszkadza płód bardziej, niż jakikolwiek inny narkotyk
Zespołowi FAS i innym uszkodzeniom alkoholowym można zapobiec w 100%

Dzieci z FAS?

Jakie cechy charakterystyczne wyróżniają dzieci z FAS? (Fetal Alcohol Syndrom) Dzieci z FAS mają wiele (nie zawsze wszystkie) następujących cech charakterystycznych:

Niska waga urodzeniowa
Mały obwód główki
Fałda w kącie ocznym
Małe, szeroko rozstawione oczy
Płaska środkowa część twarzy
Krótki, zadarty nos
Brak rynienki podnosowej
Cienka górna warga

Uwaga: Cechy te mogą być niewidoczne zaraz po urodzeniu oraz u osób dorosłych. Najbardziej nasilają się między drugim a dziesiątym rokiem życia.Większość niemowląt z FAS jest często rozdrażnionych, mają trudności ze ssaniem i spaniem. Są nadwrażliwe na bodźce.

Może u nich występować hypertonia (wzmożone napięcie mięśniowe) lub hypotonia (zbyt małe napięcie mięśniowe). Niektóre niemowlęta mogą mieć wady serca i anomalia rozwojowe, zwłaszcza uszu, oczu, wątroby lub stawów. To nie są "złe" dzieci Wiele dzieci z FAS miewa opóźnienia rozwojowe, a niektóre z nich mają iloraz inteligencji (IQ) poniżej przeciętnej.

Stopień cech morfologicznych zwykle pokrywa się ze stopniem opóźnień rozwojowych.

Większość dzieci z FAS ma IQ mieszczący się w tzw. "normie" intelektualnej.

Najgroźniejsze cechy FAS to niewidoczne symptomy uszkodzeń neurologicznych, które są skutkiem wpływu alkoholu na mózg w okresie życia płodowego.

Symptomy te obejmują:

Deficyty uwagi- Deficyty pamięci
Nadpobudliwość
Trudności z przyswajaniem pojęć abstrakcyjnych (matematyka, czas, pieniądze)
Niezdolność do samodzielnego rozwiązywania problemów
Trudności w uczeniu się na błędach
Trudności w ocenie
Słabą kontrolę impulsów

Uwaga: Objawy te nie są "zaburzeniami zachowania", ale rezultatem stałego, trwałego uszkodzenia mózgu (tzw. statyczna encephalopatia) i nie zależą od woli dziecka.

Dorosłe osoby z FAS mają trudności z osiągnięciem niezależności.

Mają trudności z ukończeniem szkoły i rozwinięciem zdrowych relacji z innymi ludźmi.Bez właściwego wsparcia u osób takich mogą rozwinąć się zaburzenia wtórne, takie jak choroby umysłowe, konflikty z prawem, nadużywanie alkoholu i innych narkotyków oraz przedwczesna, niechciana ciąża.

Dzieci i dorośli z FAS podatni są na przemoc fizyczną, seksualną i emocjonalną.FAS Community Resource Center Bez zrozumienia zaburzeń w rozwoju poznawczym, mającym swoje źródło w uszkodzeniu mózgu u ludzi narażonych na działanie alkoholu w życiu płodowym, typowe, normalne dla nich zachowania mogą być źle interpretowane, jako świadome, celowe nieposłuszeństwo.

Odmienność w przetwarzaniu informacji

Mózg osób narażonych na działanie alkoholu w życiu płodowym, ma trudności z:

gromadzeniem informacji;
wiązaniem nowych informacji z uprzednim uczeniem;
pamięcią, zwłaszcza tzw. krótką;
wykorzystaniem informacji.

Osoby poddane działaniu alkoholu w życiu płodowym mają trudności z:

myśleniem abstrakcyjnym - abstrakcyjne myślenie stanowi niewidzialną podstawę funkcjonowania świata;
myśleniem przyczynowo-skutkowym, wyobraźnią - osoby z FAS/E nie potrafią wyobrazić sobie tego, czego nie doświadczyły;
uogólnianiem - brakuje im plastyczności w procesie myślenia, tak więc - jeśli zmieniasz część rutyny, musisz stworzyć całkowicie nową rutynę;
czasem - poczuciem czasu, godziny, dopasowaniem pewnych czynności do określonych godzin, cykliczną naturą zjawisk;- pamięcią - zwłaszcza krótką.

Pamiętaj:

Dzieci z FAS/E sprawiają wrażenie, że stać je na więcej.
Wyrażają słowami pojęcia, których naprawdę nie rozumieją.

Fetal Alcohol Syndrome jest zaburzeniem trwałym i nieuleczalnym, ale zaburzeniom wtórnym można zapobiec.

Zaburzenia wtórne:

zmęczenie, napady złego humoru;
drażliwość, ciągłe poirytowanie, frustracja, gniew, agresja; strach, unikanie;
wycofanie się, zamknięcie się w sobie, kłamstwo, ucieczki z domu;
kłopoty w domu i/lub w szkole;
kłopoty z prawem, nadużywanie narkotyków/alkoholu;
problemy ze zdrowiem psychicznym.

Tym problemom można zapobiec, gdy rodzice i profesjonaliści rozumieją zaburzenia w rozwoju poznawczym związane z przeszłością dziecka i działaniem alkoholu na jego mózg w życiu płodowym.