IT-SELF Małgorzata Osipczuk, www.it-self.pl, www.terapia-par-wroclaw.com

Portal Pomocy Psychologicznej

E-book
Psychoterapia po ludzku

Stowarzyszenie INTRO

E-book
E-pomoc
Psychologiczna pomoc w Internecie
teoria i praktyka

Stowarzyszenie INTRO

Programy pomocy

Artykuły

Czwartek 21 listopada 2024

Barwy psychoterapii - PODEJŚCIE ERICKSONOWSKIE

Źródło: www.psychotekst.pl

Wywiad z Katarzyną Szymańską, dr nauk humanistycznych, psychologiem klinicznym, będący fragmentem e-booka "Psychoterapia po ludzku", wydanego przez Stowarzyszenie INTRO.

Stowarzyszenie INTRO: Jak wygląda terapia w nurcie Ericksonowskim?

Katarzyna Szymańska: Podstawową zasadą w szkole ericksonowskiej jest dopasowanie terapii do indywidualności pacjenta, rodzaju problemu, z którym się zgłasza i jego celów. Z tego powodu terapia może trwać bardzo krótko (kilka sesji w przypadku nastawienia na rozwiązanie doraźnego problemu) albo bardzo długo (kilka lat w przypadku długoletnich, złożonych chorób). Sesje najczęściej odbywają się raz w tygodniu, ale w zależności od możliwości pacjenta mogą odbywać się też co dwa tygodnie czy co miesiąc (w przypadku terapii rodzinnej).

Gabinet terapeuty ericksonowskiego jest najczęściej wyposażony w kilka foteli i przestrzeń umożliwiającą ruch w trakcie sesji (zmianę miejsca siedzenia przez pacjenta, możliwość odgrywania jakiejś sceny), zawiera także czasem zabawki i obiekty natury (np. kamienie, kwiaty, rzeźby) potrzebne do terapii rodzinnej bądź symbolicznej z indywidualnym pacjentem.

Terapeuta często zaleca wykonanie zadania domowego, aby dać szansę pacjentowi na zdobycie nowego doświadczenia, wypraktykowania jakiegoś rozwiązania, nauczenia się pożądanej umiejętności lub utrwalenia efektów terapii.

Kontakt terapeutyczny polega na rozmowie — osoby siedzą zwrócone do siebie twarzą w twarz, terapeuta jest szczególnie uważny na minimalne informacje udzielane przez pacjenta — jego niewerbalne zachowanie — i dostraja się najpierw do pacjenta (stara się go zrozumieć), a potem prowadzi go do celu (proponuje na sesji nowe doświadczenie, aby pacjent rozszerzył możliwość wyboru dostępnych mu zachowań).

Na czym koncentruje się terapeuta podczas sesji terapeutycznej?

KS: Terapeuta koncentruje się na potencjalnej sile pacjenta: poszukuje, identyfikuje i rozwija jego kompetencje (a nie na dolegliwościach i historii objawu). Terapeuta kieruje uwagę pacjenta na sposoby osiągania celu — na zasoby, na możliwości zmiany i na wykreowanie pozytywnego wyobrażenia jego przyszłości. Rozmowy dotyczą sposobów, w jaki pacjent radził sobie w przeszłości z problemem, okresów życia, gdy funkcjonował efektywnie, możliwości uruchomienia kreatywności pacjenta — najważniejszego zasobu nieświadomości — i użycia twórczych rozwiązań w sytuacji problemowej, motywowania pacjenta do podjęcia ryzyka zmiany (poszukiwana jest odwaga jako zasób). Terapeuta wzmacnia sprawczość i poczucie zaradności pacjenta.

Jak terapeuta ericksonowski rozumie problemy człowieka?

KS: Według Miltona H. Ericksona, twórcy terapii ericksonowskiej, ludzie mają naturalne zdolności do rozwiązywania życiowych problemów (zdolność uczenia się nowych zachowań i kreatywność) — mają zdolność rozwoju i odzyskiwania równowagi przy przechodzeniu na nowe etapy życia. Problem pojawia się wtedy, gdy człowiek próbuje zaadaptować się do zmiany w życiu poprzez zastosowanie starych, nawykowych rozwiązań, które w nowej sytuacji są nieefektywne. Problemem jest sztywność i brak wyboru, a powstałe problemy czy objawy choroby są więc wyrazem nieadekwatnej próby utrzymania równowagi w życiu jednostki i systemu rodzinnego (a nie wyrazem patologii). Terapeuta pomaga pacjentowi zyskać większą autonomię, rozszerzyć możliwości wyboru działania poprzez wydobywanie zasobów z rezerwuaru nieświadomości pacjenta bądź poprzez stworzenie na sesji sytuacji uczenia się (zdobycia nowego doświadczenia).

Nieświadomość jest rozumiana jako ogromny magazyn informacji, które pacjent nabył w życiu drogą uczenia. Zadaniem terapeuty jest otworzenie dostępu do zapomnianych, a potrzebnych, informacji zawartych w nieświadomości.

Po czym można poznać, że terapia dobiega końca?

KS: Cel terapii jest osiągnięty wtedy, gdy wystąpi zmiana jakiej pragnął pacjent. O tempie i zakresie zmiany decyduje pacjent. Obowiązuje zasada minimalizmu — potrzebne jest tyle zmiany, aby pacjent jak najszybciej wrócił do równowagi w życiu i zaczął sobie radzić sam. Zakończenie terapii jest bezpieczne dla pacjenta wtedy, kiedy zaczyna on bardziej ufać sobie i korzystać z nowych zachowań w sposób trwały i rozszerzony na różne sytuacje.

W jaki sposób można zostać terapeutą w nurcie ericksonowskim?

KS: Podobnie jak w innych szkołach terapii należy ukończyć studia wyższe (psychologiczne, medyczne lub pokrewne), zaliczyć wymaganą liczbę szkoleń (zgodną ze standardami Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Polskiego Towarzystwa Psychologicznego) u nauczyciela ericksonowskiego (rekomendowanego przez Milton Erickson Foundation, Pheonix, USA), odbyć własną terapię oraz zadbać o możliwość superwizowania swojej pracy u doświadczonego terapeuty. Terapeuta ericksonowski jest elastyczny. Podobnie jak pacjent, stoi przed wyzwaniem ciągłego wychodzenia poza utarte schematy, konieczna jest umiejętność modyfikacji dotychczasowych sposobów interwencji i kreatywnego opracowania nowych strategii. W edukacji pomocny jest trening kreatywności, studia antropologiczne, rozwijanie umiejętności autohipnozy.

Jaką metaforą można określić terapię w nurcie ericksonowskim?

KS: Terapia ericksonowska jest jak pielęgnowanie ogrodu. Terapeuta podobnie jak ogrodnik kocha rośliny i kontakt z naturą, oddaje się swojemu zajęciu z przyjemnością i pasją. Ma dużą wiedzę o cyklach przyrody i warunkach koniecznych do wzrostu. Korzysta z doświadczeń swoich przodków — tak jak oni wierzy w siły samoleczenia natury i uruchamia nieświadome sposoby odzyskiwania równowagi w systemie. Ma różnorodne umiejętności: zmysł obserwacji, dostrzegania zasobów zawartych w każdym indywidualnym organizmie — roślinie czy zwierzęciu, ale i w glebie, wodzie, klimacie i spożytkowywania ich dla zmiany. Ogrodnik jest aktywny i twórczy — zasiewa nowe rośliny, rozwija nowatorskie techniki hodowli. Ma pozytywną wizję przyszłości i strategię osiągania celu oraz narzędzia pracy pozwalające na efektywną komunikację z żyjącymi organizmami. Ma zdolność współpracy z przyrodą, nie przycina roślin według swoich upodobań i nie tresuje zwierząt dla czyichkolwiek potrzeb, ale w zgodzie z naturą pielęgnowanych roślin, dba, aby w pełni się rozwinęły i pokazały swoje piękno — cechy odrębne i charakterystyczne dla gatunku.

Katarzyna Szymańska
dr nauk humanistycznych, psycholog kliniczny, nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Łódzkim. Ukończyła międzynarodowe szkolenie organizowane przez M. H. Erickson Foundation (Phoenix, USA) oraz całościowe szkolenie z zakresu terapii erickso- nowskiej w Polskim Instytucie Ericksonowskim pod kierunkiem Krzysztofa Klajsa z udziałem zagranicznych terapeutów, uczniów Ericksona. Psychoterapeutka Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (certyfikat nr 291) oraz psychoterapeutka i superwizor Sekcji Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (certyfikat nr 55). Certyfikowana psychoterapeutka EAP (Europaean Association For Psychotherapy). Dyrektor do spraw szkoleń w Polskim Instytucie Ericksonowskim w Łodzi. Prowadzi terapię indywi-dualną, rodzinną, małżeńską i grupową. Matka dwojga dzieci i babcia dla Krzysia, Ewy, Wojtka i Tomka. Interesuje się aktywnym wypoczynkiem: wędrówkami, jogą, pływaniem oraz śpiewem.
Strona internetowa: www.p-i-e.pl

E-book "Psychoterapia po ludzku"

Bezpłatny poradnik dla klientów psychoterapii - podstawowa wiedza, metody, zasady etyczne, bezpieczeństwo, relacje klientów i wywiady z terapeutami 8 nurtów.
Wyjątkowa publikacja Stowarzyszenia INTRO do darmowej dystrybucji.