IT-SELF Małgorzata Osipczuk, www.it-self.pl, www.terapia-par-wroclaw.com

Portal Pomocy Psychologicznej

E-book
Psychoterapia po ludzku

Stowarzyszenie INTRO

E-book
E-pomoc
Psychologiczna pomoc w Internecie
teoria i praktyka

Stowarzyszenie INTRO

Programy pomocy

Artykuły

Sobota 20 kwietnia 2024

STOPEM PRZEZ PSYCHOTERAPIĘ - część 4

Źródło: www.psychotekst.pl

Kolejny artykuł poświęcić chciałabym krótkiemu opisowi i uporządkowaniu form, w jakich świadczona jest pomoc psychologiczna. W świadomości społecznej bardzo często praca psychologa jawi się jako specyficzny monolit, mało ustrukturowany - tymczasem przyjmuje ona - w zależności od potrzeb - bardzo konkretne formy i wymiary.

Przystępując do opisu, po raz kolejny odwołam się do zestawienia, które zamieściłam w pierwszym artykule tego cyklu. W odniesieniu do niego właśnie postaram się przedstawić "topografię" i charakterystykę pomocy psychologicznej w poszczególnych jej formach. I tak:

PORADA PSYCHOLOGICZNA jest specjalistycznym świadczeniem, skoncentrowanym zasadniczo na diagnozowaniu zgłaszanych przez klienta trudności. Zwykle stanowi ona pierwszą, naturalną formę kontaktu klienta z profesjonalistą, który w oparciu o gruntowny wywiad określa istotę problemu, jego ewentualne przyczyny i adekwatne do sytuacji rozwiązania. Zasadniczo więc porada psychologiczna stanowi najbardziej adekwatną formę "pierwszej pomocy" psychologicznej dla osób znajdujących się w sytuacji, którą w największym skrócie ująć można by w słowach: "coś mi jest i nie wiem co", "mam problem - nie wiem, jak go rozwiązać", "źle się dzieje w moim życiu - nie wiem co dalej".

Mówimy tu więc o sytuacji, w której problem klienta lokuje się dla niego samego na dość dużym poziomie ogólności. Zadanie profesjonalisty w tego typu sytuacji polega więc przede wszystkim na określeniu obszaru problemowego, jego prawdopodobnej genezy i wskazaniu kolejnych kroków służących rozwiązaniu problemu.

Bardzo często decyzja o podjęciu psychoterapii stanowi właśnie naturalną konsekwencję wniosków pojawiających się w ramach porady psychologicznej.

Warto także dodać, że porada psychologiczna nie musi ograniczać się li tylko do funkcji klarująco - diagnostycznej. W niektórych przypadkach, wiążących się np. z jasno określonym, ograniczonym i mało złożonym problemem - może ona stanowić jednorazową formę oddziaływania, skoncentrowaną na doprowadzeniu do pożądanej, bardzo konkretnej zmiany ( np. problem: "w jaki sposób stawiać dziecku rozsądne granice" ).

Generalnie spełnia ona więc funkcje diagnostyczno - porządkująco - interwencyjną. Ogranicza się zazwyczaj do 1-3 sesji, koncentruje na zbieraniu i kategoryzowaniu informacji udzielanych przez klienta, zawiera w sobie również komponentę edukacyjną i motywującą. Jednym słowem - krótka, konkretna, ograniczona w swoich zadaniach i możliwościach forma psychologicznej pomocy.

INTERWENCJA KRYZYSOWA

Klucz do zrozumienia tej formy pomocy ukryty jest w zasadzie w samej jej nazwie, konkretnie zaś w słowie "kryzysowa". Mamy tu bowiem wskazówkę, która dość jednoznacznie określa sytuacje wymagające właśnie tego typu oddziaływań. Interwencję kryzysową podejmujemy więc tylko i wyłącznie w sytuacji kryzysu. Kryzys z kolei rozumiemy tu jako zasadniczą, destrukcyjną zmianę sytuacji psychologicznej klienta, wiążącą się bądź z czynnikami natury wewnętrznej, bądź - częściej - zewnętrznej (np. rozwód, choroba, doświadczenie przemocy, kataklizmów). W sytuacji kryzysu na plan pierwszy wysuwa się niewątpliwie skrajne napięcie emocjonalne, a co za tym idzie praca nad jego redukcją oraz konieczność podjęcia konkretnych działań służących przywróceniu równowagi. Działań, które bardzo często mają wymiar czysto zewnętrzny ( np. w sytuacji doświadczania przemocy - kwestie związane z zabezpieczeniem się przed agresją, zmiana miejsca zamieszkania, kroki natury prawnej ).

Nie bez znaczenia jest tu również praca dotycząca obszarów stricte wewnętrznych, polegająca na konstruktywnej, prorozwojowej interpretacji sytuacji kryzysowej, jej redefinicji, czasem też desensytyzacji na bodźce odruchowo kojarzone z kryzysem (np. agresywne zachowania innych ludzi - w przypadku pracy z ofiarami przemocy).

Jednym słowem istota interwencji kryzysowej polega na dostarczeniu klientowi adekwatnego wsparcia, pomocy w opanowaniu skrajnych często emocji, zbudowaniu konstruktywnej postawy wobec nowej sytuacji, oraz wskazaniu konkretnych kierunków dalszego postępowania - dotyczących tak płaszczyzny czysto psychologicznej, jak i bardzo praktycznej.

Bardzo często interwencja kryzysowa stanowi pierwszy, konieczny krok do podjęcia dalszych działań, służących zmianie swojego życia - ot choćby poprzez psychoterapię długoterminową. W sytuacji kryzysu jednak specyficzne oddziaływania, charakterystyczne dla interwencji kryzysowej właśnie, stanowią konieczny warunek wstępny. Trudno bowiem angażować w proces psychoterapii (i spodziewać się pozytywnych, trwałych rezultatów) człowieka, który w związku ze swoją sytuacją emocjonalną, potężnym rozchwianiem i często skrajną dezorientacją potrzebuje przede wszystkim wsparcia i stabilności.

Sieć Ośrodków Interwencji Kryzysowej jest w naszym kraju i województwie dość dobrze rozwinięta i dostęp do tej formy pomocy nie powinien nastręczać trudności. Personel ośrodków stanowią zespoły interdyscyplinarne, w skład których wchodzą zwykle psychologowie, lekarze, prawnicy oraz pracownicy socjalni.